تصویر زن «مُخَدَّره» (پرده نشین) در ادبیات جاهلی

یکی از ویژگی های جامعۀ جاهلی عرب، اعتقاد و پایبندی به حفظ و صیانت زن در حوزۀ پوشش است. این مسئله گاه - فراتر از پوشش - در قالب مجموعه رفتارهایی ذیل عنوان پرده نشینی زن با کاربرد و مفاهیم وسیع تری در شعر و لغت عرب به تصویر کشیده شده است. شدت پوشش، اختلاط کمتر با مردان، عفت و عزت، شرم و حیا و مانند آن از ویژگی های یک زن پرده نشین در ذهن عرب جاهلی بوده و این موضوع با خانه نشینی مطلق یا حبس خانگی زن متفاوت است. مهم ترین واژگان و اصطلاحات ادبی مرتبط با پرده نشینی زن «مُخَدَّرَه»، «مُسَتَّرَه»، «مَقْصُورَه»، «عَقِیلَۀ» و «مُخَبَّأَه» هستند. در ادبیات این دوره، افزون بر مثل های مشهور عرب در ترویج صیانت و پوشیدگی زن، واژگانی چون «دُرَّه»، «بَیضه» و «دُمْیَه» برای تصویرپردازی و شبیه سازی زنان پرده نشین، نمادسازی شده که در این پژوهش به آن اشاره می شود. دراین میان تنها واژه «مُخَدَّرَه» است که در سیر تحولی معنای آن، به عنوان یک مصطلح لغوی از نگاه عرفی دورۀ جاهلیت به حوزۀ فقه اسلامی با شرایط و احکام خاصی تعریف شده و توسعه یافته است.